Effectieve feedback of compliment?

Herken je als leerkracht de volgende situatie? Jouw leerlingen hebben hun gemaakte werk ingeleverd. Je merkt dat ze erg hun best hebben gedaan en dat ze goed werk hebben geleverd. Jij zegt: “Prima, goed gedaan, mooi zo!” De leerlingen zijn blij om dit te horen. Ze werkten er namelijk hard voor.

Wat zeg jij?

Gedurende de dag maak je als leerkracht diverse opmerkingen naar je leerlingen toe, zowel positieve als negatieve. Denk bijvoorbeeld aan: “Knap gedaan”, “Je hebt een onvoldoende voor…” , “Netjes gewerkt”, “Je hebt hier veel fouten gemaakt, ik had meer van jou verwacht”, “Goed zo”, “Je bent nog niet klaar… kom op doorwerken!”, of “Top!”. Maar geef je nu feedback of complimenten?

Complimenten zijn een vorm van extrinsieke bekrachtiging en vooral gericht op resultaat. Je wilt als leerkracht natuurlijk meer bereiken. Je wilt de leerlingen aanzetten tot leren! Dit doe je door effectief feedback te geven; een terugkoppeling waar ze informatie uit kunnen halen die hen verder helpt. Hiermee dicht je de kloof dicht tussen wat zij al weten en wat hun doel is.

Jouw feedback aan de leerlingen is zowel positief als negatief. In beide gevallen is het belangrijk om je ervan bewust te zijn dat de feedback zoveel mogelijk gericht is op een growth mindset. Want als je de feedback op het proces richt in plaats van op prestatie (of de persoon) en het bespreekbaar maakt dat fouten nuttig zijn, dan zet je leerlingen echt aan om te groeien! Zeg daarom “Probeer de volgende keer dit… want dan…” In plaats van “Dit is een fout antwoord,” of: “Jij bent een slordige werker.”

Tip om aan de slag te gaan met feedback

Schrijf gedurende de dag alle opmerkingen op die je maakt naar je leerlingen op. Kijk er dan vervolgens kritisch naar wat volgens jou complimenten zijn en wat feedback is die jouw leerlingen écht aanzet tot leren.

Effectieve feedback: Feed-up-feedback-feedforward

Als het (les)doel met de bijbehorende succescriteria duidelijk is voor de leerlingen, dan sluit je als leerkracht daar je feedback op aan. Dat maakt de feedback nuttig en effectief. Je helpt de leerlingen daarmee verder in hun leerproces.

Bij effectieve feedback geeft je antwoord op de volgende 3 vragen (gebaseerd op The Power of Feedback van John Hattie en Helen Timperley, 2007):

1. Feed-up: Waar ga ik naartoe?
2. Feedback: Hoe heb ik het gedaan?
3. Feedforward: Wat is de volgende stap?

Zie deze 3 vragen in samenhang en benut ze tijdens de verschillende fases van je les. Hiermee geef je de leerlingen inzicht in welke “kloof” zij moeten overbruggen tussen het huidige en het gewenste niveau van hun taak of opdracht.

Feedup – Waar werkt de leerling naartoe?

In de eerste fase van de les bespreek je het doel van de opdracht en wat je van de leerlingen verwacht. Wat moeten de leerlingen al weten of kunnen? En welke denkstappen en leerstrategieën kunnen ze daarvoor inzetten? Als dit duidelijk is voor jouw leerlingen, dan weten ze waar ze naartoe werken.

Voorbeelden van feedup:

• Vandaag leren we hoe we de oppervlakte van een rechthoek berekenen (gericht op de taak).
• We hebben al eerder geoefend met de alfabetische volgorde; vandaag zetten we die vaardigheid in bij het gebruiken van het woordenboek (gericht op het proces).
• Hoe zetten we de regels in voor het maken van een goede collage, om de informatie van de kikker weer te geven? (gericht op de zelfregulatie van de leerling).

Feedback – Hoe doet de leerling het nu?

Als de leerlingen samen of individueel oefenen met de lesstof, bespreek dan hoe de opdracht op dat moment verloopt en welke strategieën ze kunnen inzetten. Benoem ook dat de leerlingen zelf kunnen aangeven wat er nog nodig is om het doel te behalen.
Als je je als leerkracht hiervan bewust bent, is de kans groot dat je jouw leerlingen van passende feedback voorziet. Je geeft ze daarmee inzicht krijgen in het huidige niveau van hun prestatie van dat moment.

Voorbeelden van feedback:

• Dit is een vragende zin; je schrijft altijd een vraagteken aan het einde van de zin. Dat heb je goed gedaan (gericht op de taak).
• Prima dat je eerst de rekenblokjes erbij pakte voordat je de sommen ging maken. Nu heb je steeds de juiste aantallen opgeteld of afgetrokken (gericht op het proces).
• Je blokkentoren is niet omgevallen; hoe deed je dat? Hoe heb je dat aangepakt? Heb je nog tips voor anderen die ook zo’n hoge toren willen bouwen? (gericht op de zelfregulatie van de leerling).

Feedforward – Wat zijn de volgende stappen die de leerling kan maken?

In de afrondende fase van je les, sta je bewust stil bij wat de leerlingen al beheersen en wat de eerstvolgende stap is die ze kunnen zetten richting het volgende leerdoel.

Voorbeelden van feedforward:

• Als je de volgende keer 2 kleuren gebruikt bij het onderstrepen, dan zie je duidelijker het verschil tussen het zelfstandig naamwoord en het bijvoeglijk naamwoord (gericht op de taak).
• Als je van elke alinea steeds eerst de 2 belangrijkste zinnen opschrijft en deze gebruikt voor je samenvatting, wordt je samenvatting beknopter (gericht op het proces).
• Hoe zorg je ervoor jij dat je de spellingregels in je volgende opstel correct toepast bij het schrijven van de zinnen? (gericht op de zelfregulatie van de leerling)

Van fouten maken kun je leren

We zeggen vaak tegen onze leerlingen “Van fouten maken kun je leren”
Het is inderdaad belangrijk om met jouw leerlingen te bespreken dat fouten juist voor kansen zorgen en stimulerend zijn. Dit is belangrijk omdat ze een “spanningsveld” aangeven tussen wat ze nu al weten en wat ze zouden kunnen weten. Het geven van feed-up, feedback en feedforward is dan ook het meest effectief op onderdelen die ze nog niet (volledig) beheersen.

Kortom, benut de fouten van je leerlingen (en jezelf) en juich deze toe!

Meer over effectief feedback geven?

Wil je als leerkracht of met je hele team aan de slag met het geven van effectieve feedback tijdens jouw lessen? En kun je daar ondersteuning bij gebruiken? Neem dan contact op met ons en we bekijken samen wat we op maat voor jou kunnen betekenen!

Bijzonder Jij biedt onderwijsadvies, trainingen en coaching aan scholen, ondersteuning aan ouders en kinderen. Zo wordt het onderwijs voor iedereen toegankelijk en haalbaar. Lees meer informatie over de ondersteuning die Bijzonder Jij biedt.