Verder kijken in het onderwijs: van uitdagingen tot groeikansen

Martika, onderwijsadviseur en interim intern begeleider bij Bijzonder Jij, heeft veel ervaring in het basisonderwijs, vooral in de bovenbouw. Haar hart ligt bij leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Haar motto: “Never stop learning, because life never stops teaching!”

Mijn eerste schooljaar als leerkracht

Tim* met autisme, Sev* worstelde met emotieregulatie, Mia* had ADHD en Mohamed* was getraumatiseerd door oorlog. Ondanks mijn inspanningen om alle tips en trucs toe te passen, voelde ik me vastlopen.

*Voor de leesbaarheid gebruiken we fictieve namen van leerlingen.

Ik begon te twijfelen aan mezelf en mijn handelen; waarom lukte het me niet om al het gedrag in de klas te managen? Terwijl ik alle tips, interventies en adviezen braaf opvolgde.

Vertrouwen op eigen kracht

Het jaar erna bracht een nieuwe kans: groep 8. Ik had in eerste instantie een aarzeling over “pubers”. Toch ging ik ervoor! Ik vertrouwde volledig mijn eigen gevoel en combineerde dit met de theorie. Ik weet nog goed hoe mijn toenmalige intern begeleider zei: “Wacht maar, als je eenmaal in groep 8 staat, heb je dikke kans dat je daar nooit meer weggaat.” 

En dat klopt. Na 2 jaar kwam ik er echter achter dat ik grote affiniteit voelde met de leerlingen die nét dat beetje meer nodig hadden, vooral op het gebied van gedrag. Ik besloot de switch te maken naar een school in een wijk met veel ingewikkelde casuïstiek. Ik wilde, juist voor die leerlingen, het verschil maken! Dat lukte goed, ik genoot van iedere dag met mijn leerlingen. ‘Kom maar op!’ dacht ik ieder jaar weer.

Reflectie op jezelf als onderwijsprofessional

Op een gegeven moment ging ik me storen aan termen en uitspraken als “pittige klassen”, “leerlingen die het jou moeilijk maken” en “niet te redden”. Want, hoezo? Wat is bijvoorbeeld pittig? Het is niet zwart-wit. Want wat jij moeilijk vindt, kan voor mij makkelijk zijn en andersom. Laten we wat meer naar onszelf als onderwijsprofessional kijken en minder bekritiserend naar de leerlingen. Wat nemen wij mee de klas in? Wat zit er in ons rugzakje? Wat zijn onze triggers? Dit heeft allemaal invloed op ons handelen.

Situatie anders benaderen

Laten we minder met diagnoses smijten. Begrijp me niet verkeerd: soms kan een diagnose heel helpend zijn. In sommige gevallen is medicatie, voor bijvoorbeeld ADHD, echt wenselijk. Alleen hoor ik zo vaak: “Ja, Mia is echt niet te handelen in de klas, door haar ADHD verstoort ze constant de les.” Even wat pillen erin is dan zéker niet de oplossing.

Stel jezelf in die situaties juist de vraag: is dat wel echt zo? Of zit er ook een stukje verantwoordelijkheid bij jou en de manier waarop jij naar Mia kijkt en met haar omgaat? Achter gedrag zit namelijk áltijd een vraag. Probeer daarachter te komen. Wat is de vraag die deze leerling nu aan jou stelt? Wat heeft deze leerling van jou nodig?

Een aantal tips:

• lees de boeken van Noëlle Pameijer
• volg Instagramaccount @hetonbegrepenkind

Belangrijk is dat we altijd bij onszelf blijven. Wat zijn jouw talenten en krachten als leerkracht en hoe kun je deze zo goed mogelijk inzetten om je leerlingen te bedienen? En als dat nu even niet lukt, dan is dat ook oké. Blijf in dat geval niet aanmodderen, maar zoek hulp. Dit kan je intern begeleider zijn, maar praat ook met (parallel) leerkrachten. Samen sta je sterk!

En onthoud: kinderen ZIJN niet irritant of vervelend. Ieder kind is waardevol en zit vol talent. Probeer dat talent te zoeken en accepteer ook dat een kind soms even een mindere dag heeft. Want heel eerlijk: ben jij altijd vrolijk, behulpzaam en volgzaam? Nee, ook jij hebt dagen waarop het je om wat voor reden dan ook niet lukt om je leuke zelf te zijn.

Kennis delen en groeien

Nu, in 2024, probeer ik deze kennis over te dragen aan de leerkrachten die ik coach en in mijn werkzaamheden als interim intern begeleider. Laten we samen verder kijken! Blijf nieuwsgierig, liefdevol en zet 200% in op preventie. Niets mooiers dan van een leerkracht te horen: “Het lijkt wel of Tim een ander kind is. Ik heb het nu zo gezellig met hem in de klas!”

Wil je mij of een collega ook op jouw school?

Dat kan! Bijzonder Jij biedt trainingen, bijlessen en coaching aan scholen, zodat het onderwijs voor iedereen toegankelijk en haalbaar is. Lees hier meer informatie over de leerlingbegeleiding die Bijzonder Jij biedt.