Home » Overprikkeling
Overprikkeling
Het is bijna zover, de feestdagen. Een leuke en spannende tijd. Toch zijn deze dagen soms best lastig voor kinderen. Zo zijn de feestdagen prikkelrijke dagen waar kinderen, vooral hooggevoelige kinderen, last van overprikkeling hebben.
Hoe kunnen we het beste omgaan met deze prikkels en hoe zorgen we ervoor dat kinderen de feestdagen beleven als een leuke tijd? In deze blog vertellen we over prikkels bij kinderen en hoe je hiermee omgaat.
Wat is overprikkeling?
Iedereen heeft er wel eens last van, te veel prikkels. Zo hebben we allemaal wel eens een (te) drukke dag op het werk waarna we ons emotioneler voelen, maar ook meer gestrest en moe. Normaal gesproken verwerken je hersenen de prikkels zonder dat je het door hebt. De informatie die belangrijk is selecteren ze en de prikkels die niet belangrijk zijn filteren ze.
Bij overprikkeling verwerk je de prikkels niet goed. Je kunt dan minder goed functioneren, omdat je hersenen continu bezig zijn met deze verwerking.
Overprikkeling kan zowel zintuigelijk als sociaal-emotioneel zijn.
- Prikkels van buitenaf, zoals licht en geluid, noemen we zintuigelijke prikkels.
- Bij sociaal-emotionele prikkels bedoelen we bijvoorbeeld stress of prestatiedruk.
Overprikkeling bij hooggevoelige kinderen
Met name hooggevoelige kinderen (ook wel hoogsensitieve kinderen genoemd) hebben hier last van. Ze hebben meer tijd nodig om de prikkels te verwerken. Deze kinderen raken dan ook makkelijker overstroomd met emoties waardoor ze op een bepaalde manier reageren op situaties. Hooggevoelige kinderen kunnen vaak slecht tegen harde geluiden, een drukke omgeving en zijn gevoelig voor pijnprikkels. Ook hebben deze kinderen sneller last van kriebelende kleding. Soms gaat dit zelfs zo ver dat ze last hebben van het naaddraadje van hun sok, die ze dan binnenstebuiten willen dragen.
Prikkels tijdens de feestdagen
Je kunt je voorstellen dat er tijdens de feestdagen zowel sprake is van zintuigelijke als sociaal-emotionele overprikkeling. Als je naar buiten kijkt rond de kerstdagen, zie je overal mooie lichtjes en op de radio hoor je alleen maar kerstmuziek. Heel erg gezellig, maar ook ontzettend veel prikkels.
Ook is het vaak erg druk in onze omgeving tijdens deze periode. Zo gaan we niet alleen vaker op visite, maar ook op school is iedereen enthousiaster en drukker dan normaal. Ditzelfde geldt natuurlijk ook voor oud en nieuw. Want dan hebben we te maken met veel vuurwerk (licht en harde geluiden), een drukke omgeving en de kinderen mogen vaak later naar bed. Dit zijn allemaal factoren die kunnen leiden tot een overprikkeld kind.
Hoe zorgen we voor rust bij overprikkelde kinderen?
Overprikkeling is vaak lastig te controleren. Op het moment dat het kind al overprikkeld is, gedraagt hij zich op een manier, dat je niet van hem gewend bent. Dit is heel normaal bij overprikkeling. De hersenen weten dan namelijk niet meer waar ze de prikkels naartoe moeten sturen. De hersenen ‘’overstromen’’ als het ware.
3 dingen belangrijke aandachtspunten
1. Goede structuur
Vertel van tevoren aan het kind hoe de dag eruitziet. Volg deze structuur dan ook zoveel mogelijk en probeer hier niet van af te wijken.
2. Juiste balans in de week
Als je van tevoren weet dat het kind een dag vol prikkels tegemoet gaat, zorg de dag erna dan voor minder prikkels. De hersenen hebben op deze manier langer de tijd om alles te verwerken en een plekje te geven. Wanneer het kind voor een langere periode prikkels ervaart, hebben de hersenen geen tijd voor de prikkelverwerking. Overprikkeling houdt op die manier aan of verergert zelfs.
3. Praten
Wanneer je na een prikkelrijke dag met het kind praat, help je zijn/haar hersenen met de prikkelverwerking. Praat over de gebeurtenissen, gevoelens en emoties die hij die dag heeft meegemaakt.
Tip! Is praten moeilijk? Pak er dan een praatplaat bij of maak samen een tekening. Bij een praatplaat kun je bijvoorbeeld denken aan een plaat over kerst. Het kind wijst dan op de plaat aan waar hij mee te maken heeft gehad. En als je samen een tekening maakt, tekent het kind wat hij die dag gedaan heeft. Dit zijn 2 voorbeelden van laagdrempelige manieren om het kind te helpen met prikkelverwerking.
Bron: Actief leren lezen – Kluitman Educatief
Wil je meer weten over prikkels bij kinderen?
Heb je een vraag of wil je meer kennis opdoen over prikkelverwerking bij kinderen? Aarzel dan niet en neem contact met ons op. Bijzonder Jij biedt trainingen, bijlessen en coaching aan scholen, ouders en kinderen. Zo wordt het onderwijs voor iedereen toegankelijk en haalbaar. Lees meer informatie over de ondersteuning die Bijzonder Jij biedt.